این منطقه که شامل تپه تاریخی تل خسرو و روستایی با همین نام است به دلیل قرار گرفتن در پنج کیلومتری شهر یاسوج در نیمه نخست هر سال مقصد تعداد پرشماری گردشگر است.
بومیان آن را به «کی خسرو» فرزند «سیاوش» از پادشاهان کیانی نسبت می دهند و افسانه این نقطه، قرن هاست که سینه به سینه بین مردم بویژه ساکنان استان کهگیلویه و بویراحمد روایت می شود.

ساکنان تل خسرو می گویند: پس ازآنکه به کی خسرو سروش الهی می رسد، به دشت یاسوج می آید و به سوارانش دستور می دهد هرکدام توبره ای خاک بر روی هم بریزند تا تپه ای شکل بگیرد.

آنطور که در متون اساطیری آمده ،آنگاه که خسرو در حضور مردم پادشاهی را واگذار و تن به آب گوارای رودخانه بشار می سپارد گروهی از سربازان سپاهش به فرماندهی بیژن که شمارشان به ۳۰نفر می رسیده برای پیدا کردن او اعزام می شوند و در سی سخت و شمال این منطقه در برف گرفتار می شوند که به گردنه بیژن معروف می شود و شهر سی سخت نیز به یاد آن ۳۰ نفر نام نهاده شده است.

این که آیا چنین داستانی واقعیت داشته یا ساختگی است مشخص نیست و تنها یک شاهد می‌توان برای آن آورد، آن طور که در شاهنامه فردوسی حکایت شده پس از اینکه کی خسرو تاج بر سر لهراسب گذاشت به غاری در رشته‌کوه دنا (که اکنون با نام غار کیخسرو شناخته می‌شود) می‌رود .

شمار دیگری از ساکنان محلی نیز روایت دیگری از تل خسرو دارند آنان می گویند که کیخسرو در کنار چشمه پرآب، مزرعه بزرگی می‌بینید که پیرمردی تنها در جمع‌آوری محصول عاجز مانده و دستور می‌دهد سپاهیان هر یک دسته‌ای از محصول را برای او جمع‌آوری کنند.

پس از این اقدام خسرو از پیرمرد پرسید: ای پیرمرد بگو در کار کردن دست جمع بهتر است یا فردی؟ پیر می‌گوید: دست جمع، سپس می‌پرسد: موقع خوردن دست جمع بهتر است یا فردی؟ پیر می‌گوید: فردی.

خسرو از بخل او آزرده و خشمگین می‌شود و دستور می‌دهد هر یک از لشکریان یک توبره خاک در کنار آن چشمه روی‌هم بریزند که با این کار در وسط آن دشت صاف تپه نسبتا بزرگی ایجاد می‌شود و برای آنکه در حال سخنرانی همه لشکر او را ببینند به بالای تپه می‌رود و لشکریان خود را به عدالت، انصاف،مردم‌داری، نیک نفسی و وطن‌پرستی ضمن نصیحت می کند.

بر اساس روایات محلی‌، کیخسرو کاخی بر سر این تل یا تپه بنا نهاده بود که پرفسور گاوبه، آثار آن را به‌صورت عمارتی با آجرهای زرد چهارگوش و آجرهای سرخ از نوع آجرهای پل علیایی بهبهان (ارجان قدیم) مشاهده کرده و این مکان را به پیش از دوره هخامنشیان مربوط دانسته است.

پروفسور گابه تل خسرو را بازمانده‌های عمارت یا کاخی با آجرهای زرد چهارگوش دانسته و قدمت آن را به پیش از هخامنشیان می‌ داند.

برخی باستان شناسان می گویند که به نظر می رسد وجود منابع فراوان خاک حاصلخیز و آب کافی و جنگل ای انبوه شرایط را برای زیست گروه های انسانی در دوره های مختلف پیش از تاریخ در این منطقه فراهم کرده است.

دره یاسوج از معدود دره های بازمیان کوهی زاگرس جنوب وجنوب غربی محسوب می شود که تپه تل خسرو در آن واقع شده است و شاخص ترین محوطه های کشور در این بخش است.

دردهه ۷۰ تعداد ۱۳ گمانه کوچک با هدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم در اطراف تپه تل خسرو ایجاد شد و لایه نگاری این تپه برای نخستین بار در سال ۸۷ آغاز شد که در این کاوش ها تمام جنبه ها و پرسش های پژوهشی را مد نظر قرار گرفت.

در این فصل از کاوش آثاری شامل ساختارها و سازه های معماری کوره های سفالگری و اشباعی مثل سردوک ومهر، دستبند مفرغی به شکل مار از دوره هخامنشی و ابزارهای سنگی واستخوانی یافت شده است.

یک تدفین استثنایی در این تپه از دوره فرهنگی ” باکون” مربوط به هزاره ششم قبل از میلاد مشاهده شده است که یک تدفین سه نفره است و اجساد به شیوه چمپاتمه زده و جنینی در درون یک حفره ودر کف منزل مسکونی دفن شده اند.

باستان شناسان معتقد هستند این نوع تدفین در کف منازل مسکونی بر مالکیت افراد منازل و خانه های مسکونی دلالت دارد و از نکات جالب این تدفین وجود اشیا و مهره های تزئینی بر روی انگشت وسط دست راست و گردن یکی از افراد است.

وجود ظروف سالم در درون گور بیانگر اعتقاد ساکنان این منطقه در هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد به دنیای پس از مرگ است بدین معنی که ساکنان باستانی این منطقه، اعتقاد داشتند ظروف را که شخصی متوفی در این دنیا مورد استفاده قرار می داده در دنیای پس از مرگ نیز به آنان احتیاج دارد.

تل خسرو یک منطقه با چند جاذبه

منطقه تل خسرو در کهگیلویه و بویراحمد یک مکان با چند جاذبه گردشگری است به طوری که در آن می توان حلاوت بازدید از منطقه ای تاریخی،روستاگردی و بازی های آبی را یک جا تجربه کرد.

کسانی که به این منطقه سفر می کنند ضمن بازدید از منطقه ای تاریخی می توانند با مشاهده آداب و رسوم روستانشینان تل خسرو آشنا شوند.

مسئول روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد می گوید: تاکنون چندین مرحله کاوش وتعیین حریم در منطقه تل خسرو انجام گرفته است.

علی اکبر پاک افزود: طرح تعیین حریم و حصارکشی منطقه تاریخی تل خسرو به منظور پیشگیری از سوءاستفاده سودجویان صورت گرفته است و این منطقه آماده انجام کارهای تحقیقی و بازدید علاقه مندان است.

وی بیان کرد: علاقه مندان می توانند در روستای تل خسرو ضمن بازدید از کارگاه های صنایع دستی از مشاهده زیبایی های طبیعی رودخانه،کوه،مزارع کشاورزی نیز لذت ببرند.

پاک با اشاره به وجود پارک آبی در نزدیکی تل حسرو و امکاناتی مانند استخر شنا، استخر بچه ها، استخر درمانی، وان نمک، سالن ماساژ، رودخانه آرام و انواع سرسره های آبی گفت: تل خسرو نقطه ای است که می تواند رضایت گردشگران با همه سلیقه ها را جلب کند.

پاک تاکید کرد:همچنین گردشگران می توانند پس از بازدید و سیر وسیاحت در این منطقه از امکانات اسکان ،غذاهای محلی و نوشیدنی های اردوگاه خهکلون استفاده کنند.

کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۷۷۰ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی جذابیت های فراوانی برای گردشگران علاقه مند به تاریخ کشورمان دارد.

بیش از ۶۱ آسیاب، ۵۴ خانه تاریخی،۴۳ قلعه،۴۰ آب انبار،۲۳ بقعه متبرکه، ۱۹ گورستان، ۱۷ استودان، ۱۳ پل، ۱۳ بافت تاریخی، پنج حمام، پنج مسجد و سه کاروانسرای این استان در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.

کهگیلویه و بویراحمد بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آرایی‌ها جزئی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بوده است.

انتهای پیام/فرزانه شریفی